Dynamische prioriteitenlijst (DPL)

In de DPL maken we onderscheid tussen autonome voorstellen en bestuurlijke voorstellen. Autonome bestedingsvoorstellen worden alleen bij de Kadernota beschikbaar gesteld. Over de bestuurlijke voorstellen maken we een integrale afweging bij de begroting en bestuursrapportage . Daarom bevat deze kadernota geen bestuurlijke bestedingsvoorstellen. Als college doen we wel een voorstel voor de prioritering van deze bestuurlijke bestedingsvoorstellen voor de begroting 2025. Bij de begroting 2025 neemt de raad een besluit over deze bestuurlijke bestedingsvoorstellen.

Autonome voorstellen
Hieronder worden de autonome voorstellen gepresenteerd:

Toelichting autonome voorstellen

1.Regio Deal Zuid- en Oost-Drenthe
De raad heeft in de vergadering van 13 juli 2023 besloten o m weer te participeren in een nieuwe Regio Deal. Er zijn vier nieuwe actielijnen, namelijk Leven Lang Ontwikkelen, Zorg en Welzijn, Economische Structuurversterking en de Aantrekkelijke Regio. Aan de hand van deze actielijnen worden er nieuwe projecten opgestart. De kosten bedragen vanaf 2024 € 225.000 per jaar voor een periode van 4 jaar. Voor 2025 worden de kosten als autonoom voorstel meegenomen.
Financieel effect: € 225.000 incidenteel nadelig

2. WMO huishoudelijke hulp
De WMO huishoudelijke hulp is recentelijk voor de periode 2025 tot en met 2028 aanbesteed. Deze aanbesteding is samen met de gemeente Coevorden gedaan en de kosten zijn beduidend hoger. De financieringssystematiek is vanaf de nieuwe aanbesteding gewijzigd.
Uitgangspunt is dat de werkelijke prestaties (prijs * hoeveelheid) worden gefactureerd. Hierdoor worden hogere kosten verwacht. Daarnaast blijkt dat de prijzen fors zijn toegenomen als gevolg van CAO aanpassingen. De structurele extra lasten worden op € 800.000 geraamd. In de stelpost Indexering nemen we  structureel € 500.000 mee en € 300.000 incidenteel als autonome mutatie. We gaan er vanuit dat het Rijk gaat compenseren voor de gestegen WMO kosten en/of dat er in de toekomst de eigen bijdrage kan worden verhoogd.
Financieel effect: € 300.000 incidenteel nadelig

3 Collectief vervoersvoorziening WMO
Uit de jaarrekening 2023 blijkt dat het budget voor het collectief vervoer is overschreden (de taxipas die aan inwoners wordt verstrekt vanuit de Wmo). De ritprijzen en het aantal kilometers zijn gestegen, terwijl het budget niet was bijgesteld. In verband met de gestegen prijzen zal het budget voor € 150.000 structureel worden bijgesteld vanuit de stelpost indexatie. Daarnaast is een incidentele autonome mutatie van € 50.000 voor 2025 noodzakelijk.
Financieel effect: € 50.000 incidenteel nadelig

4 Leerlingenvervoer
Uit de jaarrekening 2023 blijkt dat ondanks tussentijds verhogen van het budget voor leerlingenvervoer het budget is overschreden. Dit komt door het maken van meer ritten maar ook door een hogere prijs. Het budget is structureel voor € 75.000 via de stelpost indexatie bijgesteld en daarnaast is een incidentele autonome mutatie van € 50.000 voor 2025 noodzakelijk.
Financieel effect: € 50.000 incidenteel nadelig

5. Dimpact
Er is een landelijke ontwikkeling gaande van een totaal andere digitale infrastructuur. In deze opzet worden ICT (techniek), processen en gegevens van elkaar gescheiden (Common Ground) en niet allemaal meer opgeslagen in een veelheid aan applicaties van de overheid. De VNG is grote aanjager van dit initiatief en gemeenten doen hierin mee. Het uiteindelijke doel is dat in alle overheidssystemen gebruik wordt gemaakt van het principe “bevragen bij de bron voor het benodigde proces”, waardoor het veelvuldig kopiëren van gegevens tot een einde gaat behoren en de risico’s op misbruik worden geminimaliseerd. Middels deelname aan DIMPACT geven we hier invulling aan. De kosten voor 2025 bedragen € 75.000.
Financieel effect: € 75.000 incidenteel nadelig

6. Toeristenbelasting
Uit de jaarrekening 2023 blijkt dat we in 2023 een goed toeristisch seizoen hebben gehad. Er zijn meer overnachtingen geweest dan geraamd en ook is in 2023 minder gebruik gemaakt van de zogenaamde forfaitaire regeling. Conform financieel kader nemen we voor een deel dit structureel voordeel mee, namelijk € 100.000.
Financieel effect: € 100.000 structureel voordelig

7. OZB
Eén van de speerpunten van het bestuursprogramma 2022-2026 is Wonen. In de jaarrekening 2023 zien we een voordeel op de OZB als gevolg van dat er meer woningen worden gebouwd. Dit noemen we areaaluitbreiding. In de Berap 2024-I hebben we een incidenteel voordeel van € 100.000 geraamd. In deze Kadernota 2025 hebben we ook een deel structureel meegenomen. Conform de kaders van de raad is vanaf 2025 50% meegenomen als structureel of te wel € 50.000.  
Financieel effect: € 50.000 structureel voordelig

8. Griffie
De raad wil graag meer en kwalitatief betere ondersteuning vanuit de griffie, zodat de raad goed in positie komt om haar volksvertegenwoordigende, kaderstellende en controlerende taak goed uit te kunnen voeren. Daarbij is het van belang dat de raad haar werkgeverstaken naar behoren uitvoert in relatie tot werkdruk. De werkgeverscommissie van de raad heeft onderzoek naar de formatie gedaan en er zijn een drietal scenario's beoordeeld. Uit dit onderzoek bleek de structurele en incidentele formatie niet toereikend om de gewenste ondersteuning te bieden. Het doel is om de uitbreiding vanaf september 2024 mogelijk te maken. In deze kadernota zijn de structurele lasten (€ 59.000) als autonoom voorstel meegenomen en de incidentele lasten 2025 en 2026 bij de bestuurlijke bestedingsvoorstellen.
Financieel effect: € 59.000 structureel nadelig

Bestuurlijke voorstellen
Hieronder staat een overzicht van de bestuurlijke voorstellen 2025 die we voor de begroting 2025 in beeld hebben. Uw raad wordt gevraagd om mee te denken en eventuele alternatieven aan te geven.

Het college heeft bij het bepalen van de prioritering o.a. rekening gehouden met de volgende aspecten:
1. Voorstellen die al langere tijd op de DPL staan krijgen sneller hogere prioriteit.
2. Voorstellen die een vervolg zijn op iets dat al in gang is gezet krijgen sneller hogere prioriteit.
3. Als het voorstel concreet is uitgewerkt dan is er ook sneller hogere prioriteit van toepassing.

Het college stelt voor de volgende bestuurlijke bestedingsvoorstellen te prioriteren voor de begroting 2025:

Investeringen

1. 2e Exloërmond herstructurering openbare ruimte
Portefeuillehouder: R.J.J. Hartsuiker
MT lid: E. Rossèl
Toelichting : Vanuit het project Proeftuin 2e Exloërmond van de Regio Deal is er behoefte om te investeren in de openbare ruimte. Het definitieve inrichtingsontwerp is vastgesteld door het college. Dit wordt nu eerst uitgewerkt in een technisch ontwerp, voordat hier concrete investeringen uit voortkomen.

Beleidsmatige voorstellen

1. Trainees
Portefeuillehouder: J. Seton
MT lid: S. Sibon
Toelichting : Momenteel werkt de gemeente Borger-Odoorn met vier trainees per jaar. We zien dat de trainees een goede frisse bijdrage leveren aan de organisatie. Inmiddels zijn meerdere trainees doorgestroomd naar vaste functies in onze organisatie. Het voorstel is om de inzet in 2024 te continueren. De kosten bedragen € 265.000.
Financieel effect: € 265.000 incidenteel nadelig

2. Uitvoeringsbudget Bewegen in de Openbare Ruimte
Portefeuillehouder: A.T.J. van Tongeren
MT lid: A. van der Schuur
Toelichting: Op 21 maart 2024 heeft de raad unaniem de 'motie vreemd aan de orde van de dag speelplekken" aangenomen. De motie gaat over een toetsingskader Bewegen in de Openbare Ruimt (BIOR)  en de uitvoering daarvan nadrukkelijk aandacht te hebben voor de wensen van de kinderraad voor spelen een bewegen in de buitenruimte. Voorgesteld wordt voor 2025 € 100.000 beschikbaar te stellen. In 2026 zullen we opnieuw een voorstel doen om € 100.000 beschikbaar te stellen voor de uitvoering van het toetsingskader, mits er sprake is van cofinanciering.
Financieel effect: € 100.000 incidenteel nadelig

3. Griffie
Portefeuillehouder: J. Seton
MT lid: M.N.J. Broers
Toelichting: De raad wil graag meer en kwalitatief betere ondersteuning vanuit de griffie, zodat de raad goed in positie komt om zijn volksvertegenwoordigende, kaderstellende en controlerende taak goed uit te kunnen voeren. Daarbij is het van belang dat de raad haar werkgeverstaken naar behoren uitvoert in relatie tot werkdruk. De werkgeverscommissie van de raad heeft onderzoek naar de formatie gedaan en er zijn een drietal scenario's beoordeeld. Uit dit onderzoek bleek de structurele en incidentele formatie niet toereikend om de gewenste ondersteuning te bieden. Het doel is om de uitbreiding vanaf september 2024 mogelijk te maken. In deze kadernota zijn de structurele lasten (€ 59.000) als autonoom voorstel meegenomen en de incidentele lasten 2025 en 2026 (€ 96.000 per jaar) bij de bestuurlijke bestedingsvoorstellen.
Financieel effect: € 96.000 incidenteel nadelig

4. Nedersaksenlijn
Portefeuillehouder: R.J.J. Hartsuiker
MT lid: E. Rossèl
Toelichting : De Nedersaksenlijn staat op zowel de landelijke als de regionale politieke agenda's. Door 30 kilometer nieuw spoor, kun je een hele nieuwe noordoostelijke spoorverbinding creëren die van grote meerwaarde voor de regio kan zijn. Voor onze gemeente biedt deze lijn ook grote kansen en graag willen we pro actief een bijdrage leveren in de totstandkoming van deze lijn. Dan gaat het niet alleen om de realisatie van de verbinding zelf, maar ook om de gebiedsontwikkeling gekoppeld aan de nieuwe stationsomgeving op de grens van Stadskanaal en Nieuw-Buinen. De kosten voor 2025 bedragen € 50.000.
Financieel effect: € 50.000 incidenteel nadelig

5. Nationale Omgevingsvisie Novex/DPLG
Portefeuillehouder: H.J. Zwiep
MT lid: W.J. Zwart
Toelichting: Ons land robuust en duurzaam inrichten is een uitdagende puzzel. Voldoende duurzame, betaalbare en bereikbare woningen, schone energie en gezonde natuur is de uitdaging. In het programma Novex werken alle overheden samen aan een plan voor de inrichting van Nederland. Het Drents Programma Landelijk Gebied (DPLG) wil de provincie Drenthe toekomstbestendig en gezond maken voor haar inwoners. De basis hiervoor is een gezonde bodem, rijke natuur, een schone lucht en voldoende (drink)water. We willen als gemeente een pro actieve rol vervullen ten aanzien van de Novex en DPLG. De kosten voor 2025 bedragen € 50.000.
Financieel effect: 50.000 incidenteel nadelig

6. Mentale weerbaarheid ter voorkoming van schooluitval
Portefeuillehouder: J.B. Jansen
MT lid: A. van der Schuur
Toelichting: In het kader van opgroeien in een kansrijke omgeving is het voorkomen van schooluitval een belangrijk uitgangspunt. Jongeren moeten op een laagdrempelige manier benaderd en gecoacht kunnen worden zodat jongeren zich op een goede manier kunnen ontwikkelen en mentale problemen voorkomen worden. De invulling bestaat uit een peer-to-peer coaching van jongeren door jongeren.
Financieel effect: 90.000 incidenteel nadelig

7. Kansencoach
Portefeuillehouder: J.B. Jansen en A.T.J. van Tongeren
MT lid: A. van der Schuur
Toelichting: De inzet van de Kansencoaches wordt berekend op basis van het aantal leerlingen per school. De inzet van de Kansencoaches is een gezamenlijk belang en wordt gefinancierd middels cofinanciering, gemeente bekostigd de inzet van zorg en het schoolbestuur doet inzet vanuit onderwijs. Zowel onderwijs als gemeente financieren zo gezamenlijk in de formatie. Voor de voortzetting van de ondersteuningsroute onderwijs-zorg in 2024 is vanuit het Lokaal onderwijsbeleid € 210.000 euro beschikbaar gesteld. Dit bedrag is beschikbaar gesteld voor kalenderjaar 2024, dit kalenderjaar bevat 2 schooljaren namelijk 2023/2024 en 2024/2025. Door het wegvallen van de incidentele middelen zoals subsidies vanuit het Rijk en provincie is er vanaf 2025 geen dekking. Er wordt momenteel verkend of deze inzet gefinancierd kan worden vanuit de Regio Deal.
Mocht blijken dat dit niet mogelijk is, dan zal hiervoor bij de Begroting 2025 een voorstel worden gedaan.
Financieel effect: p.m.

8. Verduurzaming brandstof voertuigen BORG
Portefeuillehouder: R.J.J. Hartsuiker
MT lid: E. Rossèl
Toelichting: De verduurzaming van het materieel en in het bijzonder de investering in emissieloze voertuigen speelt een belangrijke factor bij de vervanging van het wagenpark. Het is een maatregel die op zeer korte termijn ingevoerd kan worden met een grote CO2-reductie tegen relatief lage kosten. Dit betreft de vervanging van de huidige brandstof HVO-20 door de brandstof HVO-100. HVO is een duurzame transitiebrandstof. De CO2-reductie van HVO-100 bedraagt circa 70% ten opzichte van HVO-20. De reductie is gebaseerd op de opgave uit de “CO2 emissiefactoren” zoals vastgesteld door de Rijksoverheid. HVO-100 zorgt voor een snelle verduurzaming en is toe te passen op alle dieselvoertuigen van de gemeente Borger-Odoorn zonder dat hiervoor aanpassingen nodig zijn.
Financieel effect: 43.000 structureel nadelig

9. Budgetcoach en projectcoördinator Financieel Team
Portefeuillehouder: J.B. Jansen en A.T.J. van Tongeren
MT lid: A. van der Schuur
Toelichting: In 2023 is gestart met een intensieve samenwerking tussen Andes en Stichting Sociale Teams Borger-Odoorn middels het project Financieel team. De inzet van het Financieel Team draagt bij aan de bestrijding van armoede, het vergroten van de financiële zelfredzaamheid en de bestaanszekerheid van onze inwoners. Een gedeelte van de kosten voor budgetcoaching en de kosten van de projectcoördinator zitten niet in de reguliere begroting. Hiervoor is € 175.000 benodigd voor 2025 en 2026.
Financieel effect: € 175.000 incidenteel nadelig

10. Cultuurcoach
Portefeuillehouder: A.T.J. van Tongeren
MT lid: A. van der Schuur
Toelichting: Per 1 januari 2023 zijn er 2 cultuurcoaches actief ieder voor 16 uur per week. De kosten voor 1 functie zijn al opgenomen in de reguliere begroting. Aanvankelijk was deze functie al een aantal jaren ondergebracht bij stichting Kunst & Cultuur Drenthe, maar via inhuur liepen de kosten behoorlijk hoog op en was er weinig verbinding met het team preventie. Daarom is besloten om binnen het bestaande bedrag 1 cultuurcoach in eigen dienst te nemen en vanuit LEJA (lokaal educatieve jeugd agenda) voor 2 jaar, tot 1 januari 2025, hier 16 uur aan toe te voegen. Om de huidige activiteiten voort te kunnen zetten is minimaal 2x 16 uur nodig. Dit is een belangrijke ontwikkeling om opgroeien in een kansrijke omgeving te stimuleren.
Financieel effect: € 36.500 incidenteel nadelig

11. LEADER bijdrage Oost-Drenthe 2024-2027
Portefeuillehouder: R.J.J. Hartsuiker
MT lid: W.J. Zwart
Toelichting: Voor de periode 2024-2027 is door Gedeputeerde Staten van Drenthe een cofinancieringsbijdrage gevraagd ten behoeve van het LEADER-programma Oost-Drenthe. Hier kunnen weer diverse projecten uit worden bekostigd. De cofinanciering bedraagt € 55.000 per jaar voor een periode van 4 jaar vanaf 2024. Structureel is er voor de LEADER-gelden € 17.000 in onze begroting opgenomen. Daarom is voor 2025 € 38.000 aanvullend benodigd.
Financieel effect: € 38.000 incidenteel nadelig

12. Dutch Techzone
Portefeuillehouder: R.J.J. Hartsuiker
MT lid: W.J. Zwart
Toelichting: We zijn aangesloten bij de DTZ. Dit is om een vruchtbare omgeving te creëren waarin bedrijven, onderwijsinstellingen en overheidsinstanties samenwerken om elkaar te versterken en vakmanschap te bevorderen. Hiervoor doen we een bijdrage om dit voort te zetten en actief onderdeel van uit te blijven maken. Dit is voor de jaren 2025 en 2026 incidenteel 26.000 euro.
Financieel effect: € 26.000 incidenteel nadelig

13. Economische beleidsvisie 2025-2030
Portefeuillehouder: R.J.J. Hartsuiker
MT lid: W.J.Zwart
Toelichting: In het Coalitieakkoord ‘Samen denken & samen doen’ wordt bij het thema “Onze economie – Ruimte voor ondernemerschap” expliciet verwezen naar het herijken en actualiseren van het economische beleid en om hierin gezamenlijk op te trekken met de ondernemers in onze gemeente. Een bijdrage aan onze economie vraagt om een beleidsvisie met perspectief om alle ambities te kunnen realiseren. Medio 2024-2025 zal hiermee gestart worden.
Financieel effect: € 30.000 incidenteel nadelig

14. Bijdrage programma Vitale Vakantieparken Drenthe 2025-2027
Portefeuillehouder: R.J.J. Hartsuiker
MT lid: W.J. Zwart
Toelichting : Het programma "Vitale Vakentieparken" (VVP) loopt af in 2024. Om een passend vervolg te kunnen geven aan het programma is recentelijk een evaluatie van dit programma afgerond. Een belangrijke conclusie van het rapport is, dat de voortzetting van het programma door alle stakeholders als wenselijk wordt beschouwd. Er is veel geïnvesteerd, kennis opgebouwd en de gemaakte stappen worden overwegend als positief ervaren. De verwachting is dat alle deelnemende partijen gaan instemmen met een verlenging van het programma en dat de bijdragen gelijk zullen blijven met die van de eerste periode.
Financieel effect: € 20.000 incidenteel nadelig

15. Omgevingsprogramma centrumplan Exloo
Portefeuillehouder: H.J. Zwiep
MT lid: B. van Spronsen
Toelichting: Er spelen al geruime tijd verschillende ontwikkelingen in het centrum van Exloo. We hebben  in kaart gebracht welke ontwikkelingen er spelen of gaan spelen in Exloo. Uit onderzoek is naar voren gekomen dat (op bepaalde onderdelen) een visie voor Exloo ontbreekt. We hebben als college een externe opdracht verstrekt voor het schrijven van een visie voor Exloo tot 2030. De planning is om de raad het Omgevingsprogramma rond de zomervakantie aan te bieden. Het is onze intentie dat het totale programma budgettair neutraal  zal zijn. Dit betekent dat de netto opbrengsten van wonen de kosten van parkeren en bewegen en ontmoeten financieren. Indien blijkt dat dit uit nadere uitwerkingen niet mogelijk is, dan komen we bij de Begroting 2025 met een incidenteel voorstel.
Financieel effect: budget neutraal

Bestuursprogramma

16. Preventie en inclusie
Portefeuillehouder: A.T.J. van Tongeren
MT lid: A. van der Schuur
Toelichting: Om uitvoering te kunnen geven aan verbeterpunten die voortkomen uit GALA, het inclusie-panel en om inwoners te kunnen ondersteunen bij initiatieven gericht op deze doelen is een uitvoeringsbudget nodig.
Financieel effect: € 25.000 incidenteel nadelig

17. Duurzaamheid
Portefeuillehouder: R.J.J. Hartsuiker
MT lid: W.J. Zwart
Toelichting : We gaan de komende jaren invulling geven aan de opgaven en ambities uit de Duurzaamheidsagenda 2024-2030 ‘Samen duurzaam doen’. Welke inzet we concreet plegen deze bestuursperiode beschrijven we in het Uitvoeringsprogramma Duurzaamheid 2024-2026. Onze ambities zijn groot en de opgaven zijn voortdurend in beweging als gevolg van beleidsontwikkelingen op Europees, nationaal en regionaal niveau. Dat vraagt veel, maar we verwachten dat we dit met de huidige formatie voor elkaar kunnen krijgen. Wel vraagt de verdere uitwerking van beleid en de omzetting van beleid naar uitvoering om voldoende financiële middelen. We hebben daarom voor de uitvoering de komende jaren daarom een bedrag geraamd van € 250.000 (incidenteel). In het Uitvoeringsprogramma zal nader worden aangegeven hoe deze middelen worden ingezet.
Financieel effect: € 250.000 incidenteel nadelig

18. Participatie
Portefeuillehouder: J. Seton
MT lid: L.E.. Helder- Klamer
Toelichting :
Op 26 oktober 2023 heeft de Tweede Kamer de wet Versterking participatie op decentraal niveau aangenomen. Met het wetsvoorstel wil men de betrokkenheid van inwoners bij de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van beleid van hun gemeente versterken. Ook wordt het uitdaagrecht, als specifieke vorm van participatie, wettelijk verankerd. Met het uitdaagrecht kunnen inwoners hun overheid uitdagen om de uitvoering van een taak over te nemen zoals het beheer of onderhoud van een park of buurthuis. Hoewel we nog niet precies weten wat deze wet voor ons in de uitvoering gaat betekenen willen we een bedrag reserveren om bijvoorbeeld een pilot te kunnen ondersteunen.
Financieel effect: € 25.000 incidenteel nadelig

1. Onderhoud gemeentelijk vastgoed
Portefeuillehouder: R.J.J. Hartsuiker
MT lid: A. van der Schuur
Toelichting: Uit het in beeld gebrachte meerjarenperpectief van het gemeentelijke vastgoed blijkt, dat er voor de komende jaren te weinig budget is voor al het benodigd planmatig onderhoud. Verdere visievorming op het gebouwbeheer is noodzakelijk en moet worden uitgewerkt. Daaruit moet blijken hoe wij het onderhoud gaan regelen en welk budget hiervoor nodig is per gebouw. Voor 2024 verwachten wij dat er voldoende budget aanwezig is voor het onderhoud, omdat het restant budget bouwkunde 2023 ad. € 348.500 wordt overgeheveld naar 2024.
Financieel effect: pm

2. Dienstverlening/ digitale transformatie
Portefeuillehouder: J.B. Jansen
MT lid: W.J. Zwart
Toelichting: We zijn bezig met het doorontwikkelen van onze dienstverlening. Hierbij willen we tot een vorm van uitvoeringsagenda komen waar we de komende tijd aandacht aan willen gaan besteden om onze dienstverlening verder te optimaliseren. Hierbij nemen we ook de digitale ontwikkelingen mee om dit zo goed mogelijk neer te kunnen zetten. Omdat we nog in het begin van dit ontwikkeltraject zitten, hebben we het eerst als PM meegenomen.
Financieel effect: pm