In dit hoofdstuk geven we een samenvatting op hoofdlijnen. Eerst gaan we in op de beslispunten in deze kadernota. Vervolgens staan we stil bij een actueel overzicht van de stelpost indexatie en de nieuwe ramingen van knop 1 en knop 2.
1. Beslispunten
1.1 Ambities en speerpunten
Het eerste beslispunt voor de raad is om in te stemmen met de ambities en speerpunten voor het jaar 2025. De ambities en speerpunten worden in de begroting 2025 verder uitgewerkt.
We hebben vastgesteld dat de huidige UMO's nog steeds actueel zijn en deze zijn daarmee belangrijke input voor het opstellen van de nieuwe ambities en speerpunten.
1.2 Financiële kaders
Het tweede beslispunt voor de raad is om in te stemmen met de financiële kaders en expliciet af te wijken van het kader leges in relatie tot het voornemen om de leges voor lijkbezorging per 1 januari 2025 te verhogen.
Financiële kaders zijn kaders voor het omgaan met de baten en lasten van onze Portemonnee. Deze financiële kaders zijn leidend voor de gehele budgetcyclus. Deze kaders zijn de basis voor het opstellen van de Begroting 2025 en de Meerjarenraming 2026-2029. Indien voorgesteld wordt om van een kader af te wijken dan wordt dit een expliciet beslispunt in het raadsvoorstel van de Begroting, Kadernota of Bestuursrapportage.
In het Thema onze portemonnee zijn de kaders nader toegelicht. In bijlage 1 is een overzicht van de huidige financiële kaders opgenomen. In deze kadernota wordt voorgesteld om van één kader af te wijken. Het gaat dan om het kader waarbij een verhoging van de leges wordt gekoppeld aan de verhoging van de OZB ten behoeve van het dekken van kapitaallasten voor een aantal investeringen die voortvloeien uit het door de raad vastgestelde begraafplaatsenbeleid.
In de kadernota 2024 hebben we geconstateerd dat het huidig kader waarin we geen prijsstijgingen toepassen voor veel onderdelen van de begroting, op grond van de huidige inflatiepercentages, niet toekomstbestendig is. Een oplossing hiervoor is de stelpost Indexatie. De stelpost is bedoeld om extreme prijsstijgingen op te vangen. De stelpost is een incidentele oplossing voor de gestegen prijzen en geen structurele oplossing. De komende periode blijven we de inflatiecijfers nauwlettend volgen. We zien dat de extreme prijsstijgingen tot het verleden behoren, maar ook dat de prijsstijgingen nog wel relatief hoog zijn. Indien de inflatiecijfers stabiliseren op ongeveer 2% (doelstelling Europese Centrale Bank) dan is een toekomstige aanpassing van dit kader niet nodig. We stellen in deze kadernota niet voor om het kader van prijsstijging aan te passen, maar wel om de verwachte voordelen als gevolg van prijscompensatie opgenomen in de meicirculaire 2024 en septembercirculaire 2024 te reserveren voor de stelpost indexatie.
1.3 Autonome bestedingsvoorstellen
Het derde beslispunt voor de raad is om in te stemmen met de autonome bestedingsvoorstellen.
Deze kadernota bevat enkele autonome bestedingsvoorstellen. Deze voorstellen beschouwen we als onvermijdelijk en zijn feitelijk bijstellingen van budgetten. We hebben de volgende autonome voorstellen opgenomen. In de bijlage Dynamische Prioriteitenlijst (DPL) lichten we de autonome voorstellen toe.
Nr. | Onderwerp | Structureel | Incidenteel |
---|---|---|---|
Autonome voorstellen | 2025 | 2025 | |
1 | Regio Deal | 225.000 | |
2 | WMO huishoudelijke hulp | 300.000 | |
3 | Publiek vervoer | 50.000 | |
4 | Leerlingenvervoer | 50.000 | |
5 | Dimpact | 75.000 | |
6 | Toeristenbelasting | -100.000 | |
7 | OZB | -50.000 | |
8 | Griffie | 59.000 | |
Subtotaal: | -91.000 | 700.000 |
1.4 Lokale lasten
Het vierde beslispunt van de raad is om het tarief toeristenbelasting 2025 t.o.v. 2024 niet te wijzigen.
Toeristenbelasting
De tarieven zijn (net als in 2024):
- Groepsaccommodaties € 0,60 per overnachting:
- Campings € 1,30 per overnachting;
- Hotels/BenB/bungalowparken € 1,75 per overnachting.
In deze Kadernota doen wij, conform het bestuursprogramma 2022-2026, een voorstel om de toeristenbelasting 2025 gelijk te houden.
OZB
In deze kadernota doen wij geen voorstel voor de tarieven OZB 2025. Het is onze intentie om voor 2025, conform het bestuursprogramma 2022-2026, de tarieven met 2,75% te verhogen. In de begroting 2025 doen wij een voorstel voor de tarieven OZB 2025.
1.5 Vervroegde afschrijvingen
Het vijfde beslispunt is om in te stemmen met een vervroegde afschrijving van € 2 miljoen en deze afwaardering ten laste van de VAR te brengen.
Scenario structurele ruimte voor investeringen
We zien momenteel dat we veel incidentele middelen hebben en dat er beperkte structurele middelen zijn. Een manier om meer structurele middelen te genereren, is door activa op de balans af te boeken, waardoor er kapitaallasten vrijvallen. Dit vraagt wel incidenteel geld. Het afboeken van activa kan niet zomaar en moet mogelijk zijn op basis van het BBV.
Wij hebben onderzocht of we kleine activa met een waarde van minder dan € 25.000 kunnen afboeken om structurele kapitaallasten te laten vrijvallen. Deze gedachtegang komt voort uit de nieuwe financiële verordening waarin een bedrag van € 25.000 is opgenomen als minimaal criterium om te mogen activeren.
In de begroting 2024 hebben we over het onderzoek gerapporteerd dat dit mogelijk is. Het financiële effect hiervan is dat we € 2 miljoen incidenteel mogen afwaarderen ten laste van de VAR. Hier tegenover staat een structureel voordeel van € 180.000 als gevolg van vrijvallende kapitaallasten.
In deze kadernota stellen we voor om in te stemmen met een vervroegde afschrijving van € 2 miljoen en dit bedrag te onttrekken uit de VAR. De vrijvallende kapitaallasten worden toegevoegd aan de post Meerjarig investeringsplan (MJIP).
1.6 Bestuurlijke bestedingsvoorstellen
Het laatste beslispunt van de raad is om in te stemmen met de voorzet van het college ten aanzien van de bestuurlijke bestedingsvoorstellen en de voorstellen in het Meerjarig investeringsplan. Hieronder een overzicht van de voorstellen die op de DPL staan. We willen benadrukken dat dit het beeld is vanuit ons als college. Uw raad wordt gevraagd om mee te denken en alternatieven aan te geven.
Wij hebben bij het bepalen van de prioritering o.a. rekening gehouden met de volgende aspecten:
1. Voorstellen die al langere tijd op de DPL staan krijgen sneller hogere prioriteit.
2. Voorstellen die een vervolg zijn op iets dat al in gang is gezet krijgen sneller hogere prioriteit.
3. Als het voorstel concreet is uitgewerkt, dan is er ook sneller hogere prioriteit van toepassing.
In bijlage 2 worden de geprioriteerde en de niet geprioriteerde voorstellen toegelicht. Wij stellen voor de volgende voorstellen te prioriteren:
Structureel | Incidenteel | ||
2025 | 2025 | ||
Voorstellen Kadernota 2025 | |||
Investeringen | |||
1 | 2e Exloërmond herstructurering openbare ruimte | pm | |
Subtotaal: | 0 | 0 | |
Beleidsmatige voorstellen | |||
1 | Trainees | 265.000 | |
2 | Uitvoeringsbudget bewegen in de openbare ruimte | 100.000 | |
3 | Formatie griffie | 96.000 | |
4 | Nedersaksenlijn | 50.000 | |
5 | Novex/DPLG | 50.000 | |
6 | Mentale weerbaarheid ter voorkoming schooluitval | 90.000 | |
7 | Kansencoach | pm | |
8 | Verduurzaming brandstof voertuigen BORG (HVO100) | 43.000 | |
9 | Budgetcoaches en projectcoördinator Financieel Team | 175.000 | |
10 | Cultuurcoach | 36.500 | |
11 | LEADER bijdrage Oost-Drenthe 2024-2027 | 38.000 | |
12 | Dutch TechZone | 26.000 | |
13 | Economische beleidsvisie 2025-2030 | 30.000 | |
14 | Bijdrage programma Vitale Vakantieparken(VVP) Drenthe 2025-2027 | 20.000 | |
15 | Uitvoering Omgevingsprogramma Exloo | pm | |
Subtotaal: | 43.000 | 711.500 | |
Bestuursprogramma | |||
16 | Preventie en inclusie | 25.000 | |
17 | Duurzaamheid | 250.000 | |
18 | Participatie | 25.000 | |
Subtotaal: | 0 | 300.000 | |
Totaal: | 43.000 | 1.011.500 |
Uw raad wordt in het bijzonder uitgenodigd een reactie te geven ten aanzien van het meerjarig investeringsplan. Het meerjarig investeringsplan is een afzonderlijk document dat gelijktijdig met de kadernota 2025 wordt aangeboden. In dit document worden de investeringsvoorstellen afzonderlijk toegelicht. Hieronder een overzicht van de voorstellen van het MJIP waar ons college een hoge prioriteit aan geeft.
Investeringen met hoge prioriteit | Investering | Structureel | |
2025 | |||
1 | Gemeentehuis, renovatie en verduurzaming | 3.000.000 | 150.000 |
2 | Bruggen | 196.800 | 11.000 |
3 | Nieuwbouw School 59 en 75 in Buinerveen | 515.050 | 3.000 |
4 | Lokaal bewegingsonderwijs in Buinerveen | 714.230 | 11.964 |
5 | 2e Exloermond, scholen IHP en MFA | 5.077.000 | 228.465 |
6 | Fietspad Exloo-Leewal | 75.000 | 5.625 |
7 | Top terrein (aanpassing gemeentewerf) | 167.000 | 11.500 |
8 | Investering GVVP 2025 | 600.000 | 45.000 |
Totaal: | 10.345.080 | 466.554 |
2. Stelpost indexatie
Met de huidige hoge inflatie dienen diverse budgetten te worden geïndexeerd. In de begroting 2024 hebben we daarvoor een stelpost indexatie gevormd. Het uitgangspunt voor een bijstelling is dat er een sprake moet zijn van een prijsstijging van meer dan 10%. Ook verhogingen van externe partijen komen ten laste van deze stelpost. In onderstaande tabel zijn de nieuwe indexeringen aangegeven. Het restantbudget uit de begroting 2024 is in de eerste regel aangegeven.
Stelpost indexatie | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
---|---|---|---|---|
Stand Begroting 2024 | 968.848 | 888.937 | 911.169 | 921.366 |
Indexatie | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
1. Bedrijfsvoering (4%) | -720.000 | -720.000 | -720.000 | -720.000 |
2. Griffiebudget communicatie | -10.000 | -10.000 | -10.000 | -10.000 |
3. Collectieve vervoersvoorziening WMO | -150.000 | -150.000 | -150.000 | -150.000 |
4. Leerlingenvervoer | -75.000 | -75.000 | -75.000 | -75.000 |
5. Hunebedcentrum | -20.000 | -20.000 | -20.000 | -20.000 |
6. WMO huishoudelijke hulp | -500.000 | -500.000 | -500.000 | -500.000 |
7. Dierenasiel Ter Marse | -39.000 | -39.000 | -39.000 | -39.000 |
8. Subsidie dorpshuizen | -46.268 | -46.268 | -46.268 | -46.268 |
9. Sociaal medische indicatie | -30.000 | -30.000 | -30.000 | -30.000 |
10. Gemeenschappelijke reg. | -236.617 | -242.724 | -285.775 | -296.765 |
11. VNG GGU-gelden | -60.000 | -60.000 | -60.000 | -60.000 |
12. Schoonmaakkosten | -72.000 | -72.000 | -72.000 | -72.000 |
Totaal: | -1.958.885 | -1.964.992 | -2.008.043 | -2.019.033 |
Nieuwe stand stelpost | -990.037 | -1.076.055 | -1.096.874 | -1.097.667 |
Voor een toelichting van de posten wordt verwezen naar het hoofdstuk Financiële ontwikkelingen.
Conclusie
We zien een structureel tekort in deze stelpost van ruim € 1 miljoen. We gaan er vanuit dat het Rijk voor de gestegen prijzen compensatie biedt. We stellen dan ook voor dat de voordelen die uit de mei- en septembercirculaire voortvloeien, worden toegevoegd aan deze stelpost Indexatie. Indien het Rijk hiervoor onvoldoende of geen compensatie biedt, dan komen we bij de begroting 2025 met voorstellen om dit tekort te dichten.
3. Geactualiseerde saldi knop 1 en knop 2
We presenteren de geactualiseerde saldi van saldo begroting (knop 1) en budget beleidsintensivering (knop 2).
Knop 1: Saldo begroting
Onderstaand de stand van knop 1 Saldo begroting.
Knop 1 Saldo begroting | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
---|---|---|---|---|
Stand Begroting 2024 | 505.731 | 547.597 | 72.886 | 8.701 |
Mutaties | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
1. Autonome voorstellen | 91.000 | 91.000 | 91.000 | 91.000 |
2. Toevoegen aan knop 2 | -400.000 | |||
3. Toevoegen OZB aan MJIP | -50.000 | -50.000 | -50.000 | -50.000 |
Totaal: | -359.000 | 41.000 | 41.000 | 41.000 |
Totaal knop 1 | 146.731 | 588.597 | 113.886 | 49.701 |
Knop 2: Budget beleidsintensivering
Hieronder geven we een toelichting op de financiële mutaties die hebben plaatsgevonden op knop 2 budget beleidsintensivering sinds de begroting 2024.
Knop 2 Beleidsintensivering | 2025 |
---|---|
Stand Begroting 2024 | 1.703.272 |
Mutaties | 2025 |
1. Autonome voorstellen | -700.000 |
2. Toevoegen van knop 1 | 400.000 |
3. Beschikbaar BERAP 2025 I | -250.000 |
Totaal: | -550.000 |
Totaal knop 2 | 1.153.272 |