Algemeen

Inleiding
Jaarlijks houden we de financiële kaders tegen het licht in de Kadernota. Dit zijn kaders voor het omgaan met de baten en lasten van onze Portemonnee. Deze financiële kaders zijn leidend voor de gehele budgetcyclus. De kaders zijn de basis voor het opstellen van de Begroting 2025 en de Meerjarenraming 2026-2029.

Een eventueel voorstel om van een kader af te wijken wordt een expliciet beslispunt van het raadsvoorstel in de Begroting, Kadernota of Bestuursrapportage.

Toelichting kaders
In bijlage 1 is een overzicht van de huidige financiële kaders opgenomen. In dit hoofdstuk lichten wij enkele kaders ter verheldering toe. Er wordt voorgesteld om van één kader af te wijken, namelijk het kader voor het verhogen van leges. Een nadere toelichting is opgenomen bij punt 17.

Wij hanteren daarbij dezelfde nummering van de kaders, zoals ook in de bijlage opgenomen.

Wij stellen voor om in te stemmen met:
- afwijking van het kader leges voor de begraafplaatsen (Lijkbezorging);
- de overige kaders zijn ongewijzigd.

5. Gemeentefonds
In de Bestuursrapportage 2024-I is het Gemeentefonds voor 2024 geactualiseerd.

Voor 2024 en daarna is het nog afwachten wat er met het Gemeentefonds gaat gebeuren, namelijk op het moment van samenstellen van deze kadernota is deze mei-circulaire niet gereed. In de mei-circulaire 2024 zullen de financiële effecten van het regeringsbeleid voor het Gemeentefonds bekend worden gemaakt. Halverwege juni informeren we uw raad over de uitkomsten van de mei-circulaire, zodat u de uitkomsten kunt betrekken bij de besluitvorming over de financiële stukken in de raad van 20 juni.

Uit de Bestuursrapportage 2024-I blijkt dat de stelpost Indexatie negatief is. Dit komt doordat in onze begroting diverse posten (o.a Sociaal Domein) niet zijn geïndexeerd en een aantal posten (o.a. bedrijfsvoering) voor een beperkt percentage (2%), terwijl de werkelijke prijsstijgingen de afgelopen periode fors waren. Om deze stelpost Indexatie weer positief te maken, gaan we voorstellen om de eventuele voordelen die uit de mei- en septembercirculaire voortvloeien, toe te voegen aan deze stelpost Indexatie.    

8 Prijsstijging
In bijlage 1 blijkt bij dit onderdeel: aanpassen budgetten 0%. Dit betekent dat budgetten in principe niet worden geïndexeerd. Een beperkt aantal budgetten wordt wel geïndexeerd, namelijk bedrijfsvoering (2%) en gemeenschappelijke regelingen en stichtingen (werkelijke indexatie). Concreet betekent dit dat ongeveer de helft van de lasten van de begroting niet wordt geïndexeerd.

Door de hoge inflatie wordt het een grote uitdaging om een sluitende begroting 2025 aan te bieden. We stellen niet voor om de financiële kaders bij te stellen op het gebied van indexatie, maar wel om de verwachte voordelen als gevolg van prijscompensatie van de mei-circulaire 2024 en de septembercirculaire 2024 te reserveren in de stelpost Indexatie.

9. Bedrijfsvoering
Afspraak raad

Wij hebben met uw raad een zogenaamde volumeafspraak. Deze afspraak houdt in dat de budgetten voor personele kosten jaarlijks met 3% geïndexeerd worden.

Deze indexering wordt ingezet voor:

• Cao-ontwikkelingen en premies en sociale lasten (2%);
• Organisatieontwikkelingen (1%).

Deze afspraak geldt niet voor nieuwe taken.

Eind december 2023 is een nieuwe CAO voor gemeente afgesloten. De looptijd is 15 maanden (van 1 januari 2024 tot en met 31 maart 2025). De loonstijging bedraagt in totaal 6%. Dit is ten opzichte van het kader (2%) een overschrijding van 4%. In BERAP 2024-I wordt vervolgens voorgesteld om het budget bedrijfsvoering te verhogen met € 720.000 (4% van € 18 miljoen) ten laste van de stelpost indexatie.

De CAO loopt tot 31 maart 2025, de verwachting is in 2025 een verhoging van het budget noodzakelijk is. Dit is afhankelijk van de inflatiecijfers in 2024 en 2025.

10. Gemeenschappelijke regelingen
Bij het opstellen van de Kadernota 2025 hebben we de begrotingen 2025 en meerjarenramingen 2026-2028 van de zeven gemeenschappelijke regelingen (GR’en) gecontroleerd en geïnventariseerd in hoeverre de gevraagde bijdrage voor de komende jaren in onze begroting is opgenomen. De verschillen tussen onze raming en de ramingen in de begroting van de GR brengen we ten laste van het begrotingssaldo. In onderstaande tabel is een positief verschil een voordeel en een negatief verschil een nadeel. We nemen de extra kosten mee in de stelpost indexatie.

12. VAR
In de raadsvergadering van 30 mei 2024 komt de nota reserves en voorzieningen aan de orde. De raad wordt voorgesteld om het minimum voor de VAR te wijzigen. Het minimum voor de VAR was op basis van de oude nota reserves en voorzieningen de gekwantificeerde incidentele risico's die uit de paragraaf weerstandsvermogen voortvloeien. Op verzoek van onze toezichthouder, provincie Drenthe, maken we geen onderscheid meer tussen incidentele en structurele risico's. In de nieuwe nota reserves en voorzieningen is voorgesteld het minimum als volgt te wijzigen:
- minimum van de VAR als buffer instellen op 1% van de totale lasten en baten van de begroting.

Door deze wijziging ontstaat er een grotere buffer voor negatieve jaarrekeningresultaten.

Naar aanleiding van discussies in de raad bij de Kadernota 2024 over wel of niet beslispunten over mutaties in eigen vermogen, is in een afzonderlijk raadsvoorstel in 2023 het kader als volgt gewijzigd:
- mutaties (dotaties of onttrekkingen) aan de VAR als afzonderlijk beslispunt in rapportages opnemen:
- mutaties (dotaties of onttrekkingen) van alle andere reserves geen afzonderlijk beslispunt in rapportages opnemen. Door in te stemmen met deze rapportages wordt ook ingestemd met de reservemutaties van deze rapportages.

15. Belastingen: Onroerende zaakbelasting
In deze Kadernota 2025 wordt geen voorstel ten aanzien van het OZB-tarief 2025 gedaan. Dit gebeurt in de begroting 2025. Het is onze intentie om voor 2025, conform bestuursprogramma 2022-2026, de tarieven met 2,75% te verhogen. Dit percentage is  lager dan de huidige en de verwachte inflatiecijfers.

15. Belastingen : Toeristenbelasting
Op basis van het Bestuursprogramma 2022-2026 zijn de tarieven Toeristenbelasting voor 2023 en 2024 als volgt vastgesteld:
- Groepsaccommodaties € 0,60 per overnachting:
- Campings € 1,30 per overnachting;
- Hotels/BenB/bungalowparken € 1,75 per overnachting.

In deze Kadernota doet het college, conform Bestuursprogramma 2022-2026, een voorstel om de toeristenbelasting 2025 niet te wijzigen.

17. Leges: Lijkbezorgingsrechten
Om op de begraafplaatsen de gewenste ruimtelijke kwaliteit te realiseren en invulling te kunnen geven aan het vastgestelde begraafplaatsenbeleid wordt voorzien in de renovatie (verharding, groen) en herinrichting van de begraafplaatsen en de realisatie van een urnentuin in Borger. Dit vraagt een investering van € 738.753,-. Dekking van de kapitaallasten van deze investering wordt verkregen door de leges voor lijkbezorgingsrechten de komende drie jaar stapsgewijs uniform te verhogen. Het gaat om respectievelijk 10% in 2025, 10% in 2026 en 5% in 2027. Na deze verhoging van de leges staat Borger-Odoorn in vergelijking met andere Drentse gemeenten in de middenmoot wat betreft de kosten voor begraven.

Er wordt voorgesteld om van het kader leges (2,75%) af te wijken. In deze kadernota stellen wij voor om de leges voor Lijkbezorgingsrechten in 2025 te verhogen met 10%, in 2026 met 10% en in 2027 ook met 5%. Vervolgens zullen we dan in de begroting 2025 de financiële consequenties van zowel de lasten als de baten voor begraafplaatsen verwerken. Uiteindelijk komen we in de verordening leges 2025 (voor begraafplaatsen) met een voorstel om de leges voor Lijkbezorgingsrechten te verhogen voor het jaar 2025 en wel met 10% (in plaats van 2,75%).